"ดอกพุทธรักษา" ถือเป็นดอกไม้ที่เป็นสัญลักษณ์ประจำวันพ่อ

 ใกล้ จะถึงวันพ่อกันแล้วนะครับ หลายคนคงทราบกันดีแล้วว่า  "ดอกพุทธรักษา"   ถือเป็นดอกไม้ที่เป็นสัญลักษณ์ประจำวันพ่อ  แต่เคยสงสัยกันหรือไม่ครับ ว่าเจ้าดอกพุทธรักษาเนี่ย มันมีประวัติความเป็นมาอย่างไร   และทำไมเค้าถึงใช้ดอกพุทธรักษาเป็นดอกไม้ประจำวันพ่อ 

         "พุทธรักษา"  มีชื่อวิทยาศาสตร์คือ  Canna indica  เป็น ไม้ในเขตร้อน  ตามบันทึกถูกพบครั้งแรกในหมู่เกาะเวสอินดี้และแถบอเมริกาใต้  พบได้ทั้งในที่ลุ่มและที่ดอนในเขตต่าง ๆ   ซึ่งถูกนำมาพัฒนาเป็นไม้ประดับและขยายพันธุ์ให้ดีขึ้นโดยชาวยุโรปค่ะ

        หากเราย้อนหลัง ไปในอดีตสักร้อยปี จะพบว่าพุทธรักษาเป็นไม้ที่ได้รับความนิยมเป็นอย่างมากและถูกนำมาปลูกอย่าง แพร่หลายในสวนทั้งขนาดเล็กและใหญ่   หลังจากนั้นไม่นานความนิยมก็ลดลงแต่ก็ฟื้นกลับมาอีกจนกระทั่งถึงปัจจุบัน   พุทธรักษาเป็นไม้ดอกระดับนานาชาติ  โดยหลาย ๆ ประเทศยอมรับให้เป็นไม้หลักในการตบแต่งสถานที่ที่สำคัญ ๆ   ด้วยลักษณะช่อดอกที่หลากสีสัน  สร้างความเร้าใจให้กับนักจัดสวนยุคใหม่ที่เน้นไม้ที่ปลูกง่ายและสวยงามอยู่ เสมอ

          พุทธรักษา มีชื่อเรียกอื่นเช่นกัน  อย่าง พุทธศร หรือ บัวละวงศ์   ชื่อไทยของพุทธรักษานั้นไม่มีการบันทึกว่าตั้งโดยผู้ใด  แต่เป็นชื่อที่ไพเราะมีความหมายเหมาะกับวัฒนธรรมของบ้านเราที่มีศาสนาพุทธ เป็นศาสนาประจำชาติครับ

       ชื่อสากลที่เรียกว่า แคนนาส์ (Cannas) มาจากศัพท์ของภาษากรีกที่เขียนเป็นอังกฤษว่า Kanna  ที่หมายถึง ต้นไม้ที่มีลักษณะคล้ายต้นอ้อ  มีการเรียกไม้นี้ในต่างประเทศอย่างหลากหลาย อาทิเช่น แคนนา ลิลี่ (Canna lily)   อินเดียนช็อตแพล้น (Indian short plant)  เป็นต้น 

 

          และรู้หรือไม่ครับว่า  ดอกพุทธรักษาสามารถนำมาเป็นสมุนไพรรักษาโรคได้  อย่าง ในประเทศปาปัวนิวกินี   มีการรับประทานหัวต้นพุทธรักษาเป็นอาหารหลักเหมือนหัวเผือกหัวมัน   ประเทศไทยเราสมัยโบราณก็มีนำหัวพุทธรักษามาต้มรับประทานบำรุงปอด   แก้อาเจียนหรือไอเป็นเลือด   บางครั้งนำดอกมาใช้ห้ามเลือด รักษาแผลที่มีหนอง เมล็ดบดพอกแก้ปวดศรีษะ ส่วนพันธุ์พุทธรักษาปัจจุบันยังไม่มีการยืนยันในสรรพคุณ จึงขอแนะนำว่าอย่าพึ่งไปลองรับประทาน   ควรใช้ทดลองตามสรรพคุณแต่ภายนอกร่างกายจะดีกว่าครับ

       พุทธรักษาเป็นไม้ที่หาเลี้ยงตัวเองได้   ไม่ต้องการการดูแลเอาใจใส่   อยู่ในที่น้ำท่วมหรือที่แห้งแล้งก็ได้   เพียงแต่ถ้าที่แห้งลักษณะต้นจะเล็กและดูเหมือนต้นไม่สมบูรณ์ สวยงามเท่าต้นที่อยู่ในพื้นที่แฉะชื้น  จึงไม่น่าแปลกใจที่จะเห็นว่าพื้นที่ในเขตกรุงเทพฯและปริมณฑล โดยรอบที่เป็นที่รกร้างว่างเปล่า  ทางกรุงเทพมหานครจะนำเอาต้นพุทธรักษามาลงปลูกเป็นแถวเป็นแนว  บังกอหญ้ารก ๆ ให้พ้นจากสายตาคนที่สัญจรไปมา เนื่องจากพุทธรักษาเป็นไม้ที่เมื่อลงปลูกแล้ว ไม่ต้องไปสนใจก็สามารถงอกงามให้ดอกสีสวยจับตาผู้คนที่ผ่านไปได้ดี   โดยถ้าลงมือปลูกช่วงหน้าฝนด้วยแล้ว ไม่ต้องไปรดน้ำให้แตกหน่อแตกขยายพุ่ม  เพราะความที่สามารถหาน้ำและอาหารกินได้เองที่ริมถนน   ทุ่งวัชพืชจึงค่อย ๆ แปรสภาพกลายเป็นทุ่งพุทธรักษาครับ

 

          ดังนั้นถ้าใคร มีที่ปล่อยทิ้งไว้เฉย ๆ และไม่มีเวลาดูแล  การปลูกพุทธรักษาให้เต็มพื้นที่  หรือปลูกหน้าที่ให้บังที่ด้านในเพื่อความสวยงาม  ก็เป็นทางเลือกที่ดีวิธีหนึ่งเช่นกันนะครับ

        นอกจากนี้แล้ว  คนไทยยังไมีความเชื่อเกี่ยวกับดอกพุทธรักษา  โดยคนไทยโบราณเชื่อว่า บ้านใดปลูกต้นพุทธรักษาไว้ประจำบ้านจะช่วยปกป้องคุ้มครอง ไม่ให้มีเหตุร้ายหรืออันตรายเกิดแก่บ้านและผู้อาศัย เพราะพุทธรักษาเป็นพรรณไม้ที่เชื่อกันว่า มีพระเจ้าคุ้มครองรักษาให้มีความสงบสุข คือเป็นไม้มงคลนามนั่นเอง

 

       ซึ่งตั้งแต่มีการกำหนดให้วันที่ 5 ธันวาคม ของทุกปีเป็นวันพ่อแห่งชาติขึ้นมาครั้งแรกในปี พ.ศ. 2523 ก็ได้มีการกำหนดให้ดอกพุทธรักษาสีเหลือง   มาเป็นดอกไม้สัญลักษณ์ประจำวันพ่อ   คงเพราะด้วยชื่ออันเป็นมงคลของคำว่า"พุทธรักษา"  อันหมายถึง พระพุทธเจ้าทรงปกป้องคุ้มครองให้มีแต่ความสงบสุขร่มเย็น   ซึ่งมีเรียกกันมากว่า 200 ปี   และ สีเหลือง  อันเป็นสีประจำวันพระราชสมภพขององค์พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวฯ ของปวงชนชาวไทย   การมอบดอกพุทธรักษาให้กับพ่อจึงเสมือนกับการบอกถึง ความรักและเคารพบูชาพ่อ  ผู้สร้างความสงบสุขร่มเย็นให้แก่ครอบครัว  ด้วยเหตุนี้  ดอกพุทธรักษา จึงถือเป็นดอกไม้สัญลักษณ์ที่สำคัญประจำวันพ่อนั่นเองครับ

          และเนื่องในโอกาสวันพ่อที่ใกล้เข้ามาถึงนี้...ลูก ๆ ทุกคน อย่าลืมนำดอกพุทธรักษา  ดอกไม้แห่งความมงคล  ไปกราบคุณพ่อกันนะครับ

ที่มา: toongpang/www.panmai.com และ www.baanmaha.com